వందనం .. అభివందనం!

నటునిగా వచ్చిన ఒక అతి చిన్న అవకాశం కోసం, చేస్తున్న చిన్న ఉద్యోగం కూడా వదులుకొని, 1960ల్లో చిత్రరంగంలోకి ప్రవేశించారు గురువు గారు దాసరి నారాయణరావు. 

తర్వాత ఊహలు, అంచనాలు తల్లకిందులై .. రచనారంగంలోకి, దర్శకత్వశాఖలోకి సహాయకుడిగా ప్రవేశించారు.

సుమారు 25 చిత్రాలకు "ఘోస్ట్"గా పనిచేశాకగానీ రచయితగా ఆయనకు రావాల్సిన గుర్తింపు రాలేదు.

ఇక, ఆ తర్వాతంతా చరిత్రే!

మొత్తం 151 చిత్రాలకు కథ, స్క్రీన్‌ప్లే, మాటలు, దర్శకత్వం, 1000 కి పైగా పాటల రచన, 60 చిత్రాల్లో నటన. ప్రొడ్యూసర్‌గా 30 సినిమాలు, డిస్ట్రిబ్యూటర్, ఎగ్జిబిటర్, ఉదయం డెయిలీ, శివరంజని సినీవీక్లీల పత్రికాధిపత్యం, ఎడిటర్, ఫిల్మ్ చాంబర్ ఆఫ్ కామర్స్‌లోనూ, ఫిల్మ్ ప్రొడ్యూసర్స్ కౌన్సిల్లోనూ బాధ్యతాయుతమైన పోస్టులు, రాజకీయాలు, కేంద్ర మంత్రి, గిన్నిస్ రికార్డ్, అవార్డులు, రివార్డులు .. ఇంకా ఎన్నో, ఎన్నెన్నో.

నా "సినిమా స్క్రిప్టు రచనాశిల్పం" పుస్తకం ముగింపు పేజీలో ఒక 'సక్సెస్ స్టోరీ'గా గురువుగారి గురించి నేను రాసిన వాక్యాలివి.


కట్ టూ ది లెజెండరీ డైరెక్టర్ -  

గురువు గారి గురించి నేనొక పెద్ద పుస్తకమే రాయగలను. అలాంటిది, ఒక చిన్న బ్లాగ్‌పోస్ట్‌లో అసలేం రాయగలను?

అసాధ్యం.

కానీ, ఆయనకు సంబంధించి నాకు తెలిసిన కొన్ని గొప్ప విషయాల్ని, నేను మర్చిపోలేని కొన్ని జ్ఞాపకాల్ని, నా ఫీలింగ్స్‌నీ .. కేవలం బుల్లెట్ పాయింట్స్ రూపంలో, సాధ్యమైనంత క్లుప్తంగా రాసే ప్రయత్నం చేస్తున్నాను:

> ఒక సంవత్సరంలో 15 సినిమాలు డైరెక్ట్ చేసి రిలీజ్ చేయగలరా? 
అవును. చేయొచ్చు అని 1980 లోనే నిరూపించారు దర్శకరత్న దాసరి నారాయణరావు గారు. అంటే నెలకి ఒక సినిమా కంటే ఎక్కువే! అలాగని ఏదో చుట్టచుట్టి అవతపడేసిన సినిమాలు కావవి. వాటిల్లో కనీసం 70% సినిమాలు హిట్లు, సూపర్ హిట్లు, సిల్వర్ జుబ్లీలు. స్వప్న, శ్రీవారి ముచ్చట్లు, సర్కస్ రాముడు, సర్దార్ పాపారాయుడు, సీతారాములు మొదలైనవి ఆ లిస్ట్ లోనివే!

> ఒకే రోజు 4 చోట్ల 4 సినిమాల షూటింగ్ జరుగుతుంటుంది. దర్శకుడు మాత్రం ఒక్కరే. దాసరి గారు! ఎక్కడికక్కడ షాట్స్ ఎలా తీయాలో తన అసిస్టెంట్స్‌కి చెబుతూ, 4 లొకేషన్లకు తిరుగుతూ తీసిన షాట్స్ చూసుకొంటూ అన్నీ మళ్లీ రివ్యూ చేసుకోవడం. అవసరమైతే కరెక్షన్స్ చేసుకోవడం. అద్భుతం ఏంటంటే, అలా తీసిన 4 సినిమాలూ హిట్ సినిమాలే కావడం!

> ఇలా తన పనిలో ఎక్కువభాగం చూసుకొన్న అప్పటి తన అసోసియేట్ డైరెక్టర్స్‌కు  గురువుగారు "కో-డైరెక్టర్" అన్న టైటిల్ కార్డ్ కొత్తగా క్రియేట్ చేసి మరీ ఇచ్చారు. అదీ తన అసిస్టెంట్స్‌కు దాసరిగారిచ్చిన గౌరవం. ఈ 'కో-డైరెక్టర్' కార్డ్ నేపథ్యం ఇప్పటి కోడైరెక్టర్లలో ఎంతమందికి తెలుసంటారు?

> ఇండస్ట్రీ చరిత్రలో మొట్టమొదటిసారిగా "డైరెక్తర్" పొజిషన్‌కు ఒక స్థాయి, ఒక విలువ, ఒక గౌరవం, ఒక ఫ్యాన్ ఫాలోయింగ్ తీసుకొచ్చిన ఘనత గురువుగారిదే. అప్పట్లో ఆయన చెన్నై నుంచి ఫ్లైట్‌లో హైద్రాబాద్ వచ్చారంటే చాలు. ఇక్కడ బేగంపేట్ ఎయిర్‌పోర్ట్‌లో కనీసం ఒక 30 కార్లలో డిస్ట్రిబ్యూటర్స్, ప్రొడ్యూసర్స్, టెక్నీషియన్స్, ఆర్టిస్టులు, అభిమానుల కాన్వాయ్ ఎప్పుడూ రెడీగా ఉండేదంటే విషయం అర్థం చేసుకోవచ్చు. దటీజ్ డైరెక్టర్ దాసరి!       

> ఒకవైపు తండ్రీకొడుకులు, మరోవైపు తళ్లీ కూతుళ్ళు. కూతురు తండ్రిని ప్రేమిస్తుంది. కొడుకు తల్లిని ప్రేమిస్తాడు. ఇంత అడ్వాన్స్‌డ్ సబ్జెక్టుతో 42 ఏళ్ల క్రితం, 1975 లోనే ఒక సినిమా తీసి సిల్వర్ జుబ్లీ చేశారు గురువుగారు. అదే 'తూర్పు పడమర'. అప్పట్లో బాలు గారు పాడిన .. ది వెరీ సెన్సేషనల్ సాంగ్ 'శివరంజనీ, నవరాగిణీ!'  ఆ సినిమాలోని పాటే.

> ఇక "శివరంజని" సినిమాలో సావిత్రి, షావుకారు జానకి, జయంతి, ఫటాఫట్ జయలక్ష్మి, ప్రభ వంటి హీరోయిన్స్ మధ్య జయసుధను స్టేజి మీద కూర్చోబెట్టి .. అలా కెమెరా ప్యాన్ చేస్తూ .. జయసుధ అభిమానిగా హీరో హరిప్రసాద్‌తో "అభినవ తారవో" అని పాటపాడించటం .. పాట వింటూ హరిప్రసాద్‌ను చూస్తున్న జయసుధ క్లోజ్ కట్స్ కొన్ని .. రియల్లీ .. హాట్సాఫ్ టూ దట్ వన్ ఓపెనింగ్ సీక్వెన్స్ ఆఫ్ ది సాంగ్! 

> 1979 లో బ్లాక్ అండ్ వైట్‌లో గురువుగారు తీసిన "నీడ" సినిమా ఒక సంచలనం. పర్వర్టెడ్ కుర్రాడిగా హీరో కృష్ణ కొడుకు రమేష్ అందులో హీరో. ఆ షూటింగ్ సమయంలో సెట్స్‌కు వచ్చిన మహేశ్‌బాబు వయస్సు నాలుగేళ్ళు! ఆ సినిమాలోనే, ఇంటర్వల్‌కు ముందు కొన్ని నిమిషాలపాటు, తన ఆర్టిస్టుల ఆడిషన్ కూడా చూపించారు గురువుగారు. ఆ ఆడిషన్ ద్వారా సెలెక్ట్ అయి పరిచయమైనవాడే ఇప్పటి ది గ్రేట్ ఆర్ నారాయణమూర్తి!

> 1980లో అక్కినేని జన్మదినం సెప్టెంబర్ 20 నాడు షూటింగ్ ప్రారంభించి, 5 నెలలు కూడా పూర్తవకముందే సినిమా పూర్తిచేసి, 1981 ఫిబ్రవరి 18  అక్కినేని పెళ్లిరోజున గురువుగారు రిలీజ్ చేసిన సంచలన చిత్రం "ప్రేమాభిషేకం". రిలీజైన ప్రతి సెంటర్‌లోనూ 100 రోజులు, 200 రోజులు, 250, 300, 365, చివరికి రికార్డ్ స్థాయిలో 75 వారాల 'డైమండ్ జుబ్లీ' కూడా ఆడిందీ చిత్రం. ఇదంతా పక్కనపెడితే, బెంగుళూరులోని 'మూవీల్యాండ్' థియేటర్లో ఇదే ప్రేమాభిషేకం ఏకంగా 90 వారాలు ఆడటం ఇప్పటికీ బీట్ చేయని రికార్డ్!

>  1982 లో గురువుగారు తీసిన ఒక క్లాసిక్ కళాఖండం "మేఘసందేశం". రమేష్‌నాయుడు అద్భుత సంగీతంలో 11 పాటల మ్యూజికల్! మొత్తం 151 నిమిషాల నిడివి ఉన్న ఈ సినిమాలో, 57 నిమిషాల సౌండ్‌ట్రాక్! అదీ "మ్యూజికల్" అంటే!! ఇందులో కృష్ణశాస్త్రి కవిత్వం ఉంది. జయదేవుని అష్టపదులున్నాయి. పాలగుమ్మి పద్మరాజు పద్యాలున్నాయి. వేటూరి పాటలున్నాయి. ఆశ్చర్యంగా, ఈ సినిమాలో గురువుగారు ఒక్క పాట కూడా రాయలేదు! కారణం మనం ఊహించవచ్చు. ఆయన మొత్తం ఫోకస్ అంతా సినిమాను ఎంత క్లాసిక్ గా తీద్దామన్నదే.  

> నా ఉద్దేశ్యంలో జయసుధలోని సహజనటిని వెలికితీసింది దాసరిగారే. ఒక శివరంజని, ఒక మేఘసందేశం. జయసుధను మర్చిపోకుండా ఉండటానికి ఈ రెండు సినిమాలు చాలు.

> మేఘసందేశం సినిమాకు డి ఓ పి సెల్వరాజ్ అయినప్పటికీ, ఆపరేటివ్ కెమెరామన్‌గా దాదాపు ఆ సినిమాలో చాలా భాగం షూట్ చేసింది మాత్రం గురువుగారే అంటే ఎవరూ నమ్మరు. ఆ సినిమాలోని ప్రతి ఫ్రేమ్ మీద ఆయనకు అంత మమకారం! ఆ సినిమాకు 4 నేషనల్ అవార్డులు, 3 నంది అవార్డులు, 1 ఫిలిమ్‌ఫేర్ అవార్డ్ వచ్చాయంటే ఆశ్చర్యం లేదు.

> గురువుగారి సినిమాలకు "కథ, స్క్రీన్‌ప్లే, మాటలు, పాటలు, దర్శకత్వం" అన్న టైటిల్ కార్డు చూసి కొంతమంది "అంతా ఉట్టిదే. ఎవరెవరో ఘోస్టులు పని చేస్తే ఆయన టైటిల్ కార్డ్ వేసుకుంటారు" అని కొందరు అంటుంటారు. ఇలా అనే వాళ్లకు నిజం తెలియదని నా ఉద్దేశ్యం. కనీసం పాతిక చిత్రాలకు ఘోస్టుగా పనిచేసిన గురువుగారికి ఒక రైటర్, ఒక టెక్నీషియన్ విలువేంటో అందరికంటే బాగా తెలుసు. ఇది నేను నా వ్యక్తిగతమైన అనుభవంతో, ఆయనతో ఉన్న పరిచయంతో చెప్తున్న నిజం.

> గురువుగారి హాండ్‌రైటింగ్‌తో ఆయనే స్వయంగా రాసుకొన్న స్క్రిప్టులే కనీసం ఒక 500 ఉన్నాయంటే నమ్మగలరా? మామూలుగా అయితే నేనూ నమ్మలేను. కానీ, ఆ స్క్రిప్ట్ ఫైల్స్ అన్నింటినీ బంజారాహిల్స్‌లోని ఆయన ఆఫీస్‌లో రెండ్రోజులపాటు కూర్చొని, ఒక ఆర్డర్‌లో పెట్టి సర్దింది నేనే! ఇవి కాకుండా, ఆయన క్లుప్తంగా రాసుకొన్న స్టోరీలైన్స్, ట్రీట్‌మెంట్స్ కనీసం ఇంకో 500 ఈజీగా ఉంటాయి. ఇందులో 1% కూడా అతిశయోక్తిలేదు.

> కథా చర్చలప్పుడు పరుచూరి బ్రదర్స్, సత్యానంద్, కొమ్మనాపల్లి, ఎమ్మెస్ కోటారెడ్డి, రేలంగి నరసిం హారావు, దుర్గా నాగేశ్వరరావు వంటి ఉద్దండులంతా ఉండేవాళ్లు. కొందరితో వెర్షన్స్ కూడా రాయించుకొనేవాళ్లు. కానీ, చివరికి సెట్స్‌పైకి వచ్చాక సెకన్స్‌లో అప్పటికప్పుడు సీన్ కొత్తగా చెప్పేవారు. అది రికార్డ్ చేసుకొని, రాసుకొని వచ్చేలోపు అక్కడ షాట్ రెడీ! అదీ ఆయన స్టయిల్. కథాచర్చల్లో పాల్గొన్న ప్రతి రచయిత పేరు కూడా టైటిల్ కార్డ్స్‌లో ఉండేది. ఆయనలోనే ఓ గొప్ప క్రియేటివ్ రైటర్ ఉన్నప్పుడు, ఇంక ఘోస్ట్‌ల అవసరం ఏముంది?

> పాటలు కూడా అంతే. అలా ట్యూన్ వింటూ, ఇలా లిరిక్స్ చెప్తుంటారు! అసిస్టెంట్స్ రికార్డ్ చేస్తుంటారు. ఎవరో రాసిన పాటను తన పాటగా వేసుకోవల్సిన అవసరం ఆ స్థాయి దర్శకునికి అవసరమా?

> ఒకరోజు .. తెల్లారితే పాట షూటింగ్ ఉంది. పాట ఇంకా రికార్డ్ అవలేదు. ఆఫీస్‌లోనే రాత్రి 11 అయింది. నన్ను తనతో ఇంటికి రమ్మన్నారు గురువుగారు. కొత్త సొనాటా కార్లో ముందు డ్రయివర్ పక్కన ఆయన కూర్చుంటే, వెనక ఇద్దరు గన్‌మెన్స్ మధ్య టెన్షన్‌తో నేను కూర్చున్నాను.

> ఇంటికెళ్లాక ఆ రాత్రి మేడమ్ పద్మ గారితో చెప్పి నాకు భోజనం పెట్టించారు. అయ్యప్ప దీక్షలో ఉన్న తను స్నానం చేసి, అయ్యప్ప పూజ చేశారు. వచ్చి టేబుల్ దగ్గర కూర్చొని ట్యూన్ వినిపించమన్నారు. ఆ ట్యూన్ వింటూ ఒక పావుగంటలో పాట చెప్పారు. రికార్డ్ చేసి నేను రాసిచ్చాను. అప్పటికప్పుడు ఫోన్ చేసి, నన్ను వందేమాతరం శ్రీనివాస్ స్టూడియోకు పంపారు. అక్కడ శ్రీలేఖతో సహా అందరూ వెయిటింగ్. మరో గంటలో పాట రికార్డింగ్ అయిపోయింది. గురువుగారికి చెప్పాను. మర్నాడు ఉదయం పాట షూటింగ్ అనుకున్న టైమ్‌కు  ప్రారంభమయింది!

> నిజంగా ఘోస్ట్‌లను పెట్టుకొనేవారే అయితే ఆరోజు రాత్రి ఒంటిగంటవరకు ఒక పాట కోసం అంత కష్టపడాల్సిన అవసరం గురువుగారికుందా?

> దాదాపు 50 ఏళ్ల తన సినీజీవితంలో వందలాదిమంది కొత్త ఆర్టిస్టులను, టెక్నీషియన్లను పరిచయం చేసి, వారిని ఇండస్ట్రీలో నిలబెట్టిన క్రెడిట్ ఒక్క గురువుగారికే ఉంది. మోహన్‌బాబు, మురళీమోహన్ హీరోలుగా పాపులర్ అయ్యారంటే ప్రారంభంలో అంతా గురువుగారి ఆశీర్వాదమే. ప్రోత్సాహమే.

 > మరోవైపు .. ఎందరో కొత్త ఆర్టిస్టులతోపాటు .. ఎన్ టి ఆర్, ఏ ఎన్ ఆర్, కృష్ణ, శోభన్‌బాబు, కృష్ణం రాజు, జయసుధ, జయప్రద, శ్రీదేవి వంటి స్టార్స్‌కు కూడా అప్పట్లో సూపర్ డూపర్ హిట్స్ ఇచ్చిన క్రెడిట్ కూడా గురువుగారికే ఉంది.  

> 1972లో, తన తొలి చిత్రం "తాతా మనవడు" లో కమెడియన్ రాజబాబుని హీరోగా, విజయనిర్మల గారిని హీరోయిన్‌గా పెట్టి, ఎస్వీ రంగారావు ప్రధానపాత్రలో 25 వారాల సూపర్ డూపర్ హిట్ ఇవ్వడం ఒక్కటి చాలు దర్శకుడిగా ఆయనేంటో తెల్సుకోడానికి.

> "అనుబంధం ఆత్మీయత అంతా ఒక బూటకం .. ఆత్మ తృప్తికై మనుషులు ఆడుకొనే నాటకం" అని సినారె గారితో పాట రాయించి, అదే తన తొలిచిత్రంలో పెట్టడం ఒక్క గురువుగారికి మాత్రమే చెల్లింది. అప్పటికే తన సినీజీవితం, జీవితం .. గురువుగారికి చాలానే నేర్పించి ఉంటాయని నేననుకొంటున్నాను.
 

కట్ టూ గురువుగారితో నేను - 

> ఇలాంటి 'లెజెండ్' దగ్గర ఒకే ఒక్క సినిమాకు నేను అబ్జర్వర్/అసిస్టెంట్ డైరెక్తర్‌గా పనిచేయగలగడం నా అదృష్టం. ఆ 4 నెలల సమయంలో ఆయన నాపట్ల చూపిన ప్రేమ, అభిమానం నేను ఎన్నటికీ మర్చిపోలేను.

> ఆయన చెప్పిన జోకులు, తెలుగులో ఒక్క అక్షరం స్పెల్లింగ్ కావాలని తప్పుగా రాసినా ఆయన పట్టుకొనే విధానం, తాజ్ బంజారాలో కథా చర్చలు, మధ్యలో ఒక కథకు అమితాబ్ బచ్చన్ గారిని ఒక క్యారెక్టర్‌ కోసం అనుకొని, అప్పటికప్పుడు ఆయనకు కాల్ చేయడం, టైమ్ కాని టైముల్లో, ఆయన సొనాటా కారులో వెనక ఇద్దరు గన్‌మెన్స్ మధ్య టెన్షన్‌తో కూర్చుని ఆయనతోపాటు నేను తిరిగిన ట్రిప్పులు, ఆర్టిస్టులకు, టెక్నీషియన్స్‌కు ఆయనిచ్చే గౌరవం, అవసరమయినప్పుడు చూపించే ఆ క్షణపు కోపం .. ఇంకా ఎన్నో, ఎన్నెన్నో .. గురువుగారికి సంబంధించి నేను మర్చిపోలేని మంచి  జ్ఞాపకాలు.

> జూబ్లీహిల్స్‌లోని మణిశర్మ 'మహతి' రికార్డింగ్ థియేటర్లో, రికార్డింగ్‌తో ప్రారంభించిన నా తొలి చిత్రం "కల" కోసం నేను ఆహ్వానించగానే గురువుగారు ఎంతో సంతోషంగా వచ్చి, బయట కేవలం పూజదగ్గరే గంటసేపుకి పైగా నిల్చుని, తనే స్వయంగా అన్ని పూజా కార్యక్రమాలు దగ్గరుండి చూడటం, తర్వాత థియేటర్ లోపల రికార్డింగ్ ప్రారంభించడం, ట్యూన్‌లు, ట్రాక్‌లు అన్నీ చాలా ఓపిగ్గా వినడం .. నాకు బెస్ట్ విషెస్ చెప్పడం కూడా .. నేనెన్నటికీ మర్చిపోలేని మరో మధురసృతి.

సర్, మీరు లేరని నేననుకోవడంలేదు. అనుకోలేను.

థాంక్యూ ఫర్ ఎవ్రీథింగ్ సర్ ..